Το φετινό συνέδριό της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Αυτό που απαιτείται πρώτα απ’ όλα, είναι η αποσαφήνιση του ρόλου της Αυτοδιοίκησης στο καταστατικό θεσμικό πλαίσιο της χώρας και η αντιστοίχισή του με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Καθήκον μας ως Αυτοδιοίκηση, η εκπόνηση ολοκληρωμένης πρότασης στη διαδικασία της συζήτησης για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Παράλληλα οφείλουμε, στο πλαίσιο της συζήτησης με το Υπουργείο Εσωτερικών για την αλλαγή του Καλλικράτη, την κατάθεση αναλυτικών θέσεων και προτάσεων, για τη θεσμοθέτηση νέου καταστατικού χάρτη και νέου Δημοτικού Κώδικα. Διαπραγμάτευση με την Κυβέρνηση στη βάση αυτού του σχεδίου και έκτακτο θεματικό συνέδριο μετά την κατάθεση της κυβερνητικής πρότασης, για την διαμόρφωση της τελικής θέσης της Αυτοδιοίκησης απέναντι στην κυοφορούμενη αλλαγή. Είναι σαφές ότι πρέπει να ολοκληρώσουμε την θετική στροφή απεγκλωβισμού από την αδιέξοδη πολιτική απόφαση του τελευταίου συνεδρίου μας, που ουσιαστικά κόβαμε τις γέφυρες και θέταμε την Αυτοδιοίκηση εμβρυουλκό της κυβερνητικής ανατροπής.
Κομβικό σημείο για το μέλλον και το νέο ρόλο που πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αποτελεί η δρομολογούμενη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που τη διέπει. Ποιες αλλαγές θεωρείτε καθοριστικές, ούτως ώστε να μπορούν οι δήμοι να αποφασίζουν για το μέλλον των τοπικών τους κοινωνιών, την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, για βιώσιμες και έξυπνες πόλεις, για τη διασφάλιση της διαφάνειας, για τη μεταρρύθμιση του κράτους και της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;
Καταρχήν, την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων της Αυτοδιοίκησης και την άσκησή τους ει δυνατόν σε ένα επίπεδο με παράλληλη απλοποίηση όλου του πλαισίου άσκησης των αρμοδιοτήτων.
Άμεση θεσμοθέτηση του Ελεγκτή Νομιμότητας παράλληλα με θεσμοθέτηση εσωτερικών διαδικασιών ελέγχου.
Η ριζική καταπολέμηση της γραφειοκρατίας με την ολοκλήρωση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και διαλειτουργικότητα των συστημάτων του δημοσίου.
Απαραίτητες είναι οι αλλαγές στο σύστημα διοίκησης με ενίσχυση της ενδοδημοτικής και ενδοπεριφερειακής αποκέντρωσης και δημιουργία θεσμικού πλαισίου ενθάρρυνσης και εμβάθυνσης της κοινωνικής συμμετοχής.
Η καθιέρωση της απλής αναλογικής και διαδικασιών συμμετοχικού προϋπολογισμού θα διευκολύνει προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, ουσιαστική αλλαγή θα επέλθει με τη δυνατότητα της Αυτοδιοίκησης να θεσπίζει κανόνες δικαίου σε τοπικό επίπεδο που πρέπει να κατοχυρωθεί με τη συνταγματική αναθεώρηση.
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος και μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Η άμεση εφαρμογή της απλής αναλογικής, με ασφαλιστικές δικλείδες κυβερνησιμότητας, ως μέρος ενός πρώτου μεταρρυθμιστικού βήματος (αλλαγή Καλλικράτη) αποτελεί μια πρόκληση εκδημοκρατισμού και αλλαγής κουλτούρας, στο σύνολο του πολιτικοδιοικητικού συστήματος, που θα οδηγήσει στην αύξηση της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών και των φορέων τους. Η αναμονή συνολικής αλλαγής του θεσμικού πλαισίου, απλώς διατηρεί τις σημερινές στρεβλώσεις του δημαρχοκεντρικού μοντέλου (το 20% του πρώτου γύρου, εξασφαλίζει το 60% των εδρών στο δεύτερο).
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα, και τον επαναπατρισμό των νέων που «έδιωξε» η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείτε ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Πρώτο βήμα η ουσιαστική θεσμοθέτηση της αποκέντρωσης με Αυτοδιοίκηση, με τους αναγκαίους πόρους. Παράλληλα η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, η επικαιροποίηση του υφιστάμενου (ανενεργού) θεσμικού πλαισίου δημοκρατικού προγραμματισμού, η δημιουργία αναπτυξιακών εργαλείων και όρων (π.χ. δημιουργία και παρακολούθηση δεικτών τοπικής ανάπτυξης), τόσο σε οικονομικό επίπεδο (αύξηση πόρων, χρηματοπιστωτικά εργαλεία – τράπεζα ανάπτυξης Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ.), όσο σε διοικητικό (ηλεκτρονική διακυβέρνηση, πρόσληψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού) και θεσμικό επίπεδο, που θα επιτρέπουν ολοκληρωμένες, στοχευμένες παρεμβάσεις και θα αξιοποιούν τα τοπικά και περιφερειακά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας σε ένα συγκροτημένο πλαίσιο στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας, σε συνδυασμό με την διαφαινόμενη παραγωγική ανασυγκρότηση της Χώρας, θα λειτουργήσουν ανασχετικά στο brain drain.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις . Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Η αποτροπή τυχόν μείωσης και η διεκδίκηση ουσιαστικής αύξησης για το 2018, ενώ οφείλουμε να διεκδικήσουμε την σταδιακή εφαρμογή του Ν. 3852/2010, που είναι εφικτή με το πέρας των μνημονίων. Επίσης, την εκπόνηση σε συμφωνία με την Κυβέρνηση ενός πολυετούς επενδυτικού προγράμματος με βάση τη νέα γενιά παρακρατηθέντων και αξιοποίηση ευρωπαϊκών πόρων και χρηματοδοτικών εργαλείων, που θα στοχεύουν στη δημιουργία και αποκατάσταση των υφιστάμενων υποδομών σε όλη τη Χώρα (δίκτυα, εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες, αθλητικοί και πολιτιστικοί χώροι κλπ.). Στόχος της Αυτοδιοίκησης παραμένει η κοινωνική και οικονομική, ενδοπεριφερειακή και ενδοδημοτική σύγκλιση και πρώτα απ’ όλα η ίδια ποιότητα παροχής υπηρεσιών δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα, στο σύνολο των πολιτών της Χώρας.
