"Μερικές σκέψεις για τις παρελάσεις" του μαθητή γυμνασίου Κ.Μερκούρη - ΜΕΤΕΧΩ

Πέμπτη 26 Μαρτίου 2015

"Μερικές σκέψεις για τις παρελάσεις" του μαθητή γυμνασίου Κ.Μερκούρη


ΓΙΑΤΙ ΧΑΙΡΕΤΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΜΟΓΕΛΑΕΙ, ΠΑΤΕΡΑ;

Μερικές σκέψεις με αφορμή τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου 2015


Δυο φορές το χρόνο, κάθε χρόνο, έχουμε την ευκαιρία να δείξουμε πόσο πατριώτες είμαστε και να τιμήσουμε τους προγόνους μας που αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση για την ελευθερία. 28η Οκτωβρίου και 25η Μαρτίου. Και φυσικά, σ’ αυτές τις στιγμές εθνικής ανάτασης δεν λείπουν και οι μαθητές που τιμούν και δοξάζουν τους αγωνιστές με τις περίφημες, ή μήπως να πω διαβόητες, μαθητικές παρελάσεις.

Για εβδομάδες αντηχούν τα τύμπανα του πολέμου στα σχολεία, οι προετοιμασίες είναι πυρετώδεις, μαθητές εξαιρούνται από τα μαθήματα για να μάθουν βήμα κι όλα αυτά χωρίς κανείς να γνωρίζει τον απώτερο σκοπό αλλά και την «καταγωγή» του θεσμού των μαθητικών παρελάσεων. Η αναγκαιότητα αυτών των παρελάσεων έχει απασχολήσει και προβληματίσει πολλούς. Η άποψή μου είναι ότι, στη σημερινή εποχή, η μαθητική παρέλαση δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης.

Όσοι επιχειρηματολογούν υπέρ των μαθητικών παρελάσεων θεωρούν ότι ο θεσμός είναι απόλυτα ορθός, αφού μας βοηθάει να θυμόμαστε και να δοξάζουμε τους προγόνους μας. Επίσης, υποστηρίζουν πως με αυτό τον τρόπο απονέμουμε τιμή σε αυτούς που αγωνίστηκαν, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται το εθνικό φρόνημα. Τέλος, οι μαθητικές παρελάσεις αποτελούν ένα θεσμό με μακροχρόνια παράδοση, που κατά την άποψη των υποστηρικτών τους, δεν πρέπει να χαθεί.

Ας μην ξεχνάμε, όμως, πως ο θεσμός των μαθητικών παρελάσεων θεσπίστηκε από έναν δικτάτορα και αναβίωσε από έναν άλλο. Αν και σποραδικά υπήρχαν και πριν τον Ιωάννη Μεταξά, είναι στα χρόνια του που οι μαθητικές παρελάσεις θα πάρουν τον στρατιωτικό χαρακτήρα που έχουν και σήμερα (στολή, βήμα, στρατιωτικά παραγγέλματα και εμβατήρια). Σκοπός του Ι. Μεταξά ήταν η δημιουργία μιας «μιλιταριστικής» κοινωνίας δίνοντας βάση και ξεκινώντας από τη νεολαία. Πραγματικά, ακολουθώντας πιστά το ναζιστικό και φασιστικό μοντέλο του Χίτλερ και του Μουσολίνι, δημιούργησε την Ε.Ο.Ν. (Εθνική Οργάνωσις Νέων) με στόχο την εμπέδωση της στρατιωτικής πειθαρχίας και συνείδησης στους νέους. Χρόνια αργότερα, ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος, για τους ίδιους ακριβώς λόγους, τη στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας και τη σύνθλιψη της ατομικότητας, «αγκάλιασε» τις μαθητικές παρελάσεις. Η χούντα κατάφερε μάλιστα να περάσει το υποτιθέμενο μήνυμα της ενίσχυσης του εθνικού φρονήματος μέσω των παρελάσεων τόσο βαθιά, ώστε οι κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης να μην τολμήσουν να αντιδράσουν. 

Εκτός από τους ιστορικούς υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για τους οποίους δηλώνω την εναντίωσή μου στις μαθητικές παρελάσεις. Άποψή μου είναι ότι οι μαθητικές παρελάσεις δεν είναι ο πιο κατάλληλος τρόπος για να απονέμουμε τιμή στους αγωνιστές. Με τις παρελάσεις και τις εκδηλώσεις δοξαστικού χαρακτήρα προσδίδεται σ’ αυτούς μια υπεράνθρωπη διάσταση κι έτσι ξεχνάμε ότι κι εκείνοι ήταν απλοί άνθρωποι όπως όλοι εμείς. Επίσης, αποτελεί ειρωνεία το γεγονός ότι, ενώ οι πρόγονοί μας αγωνίστηκαν για την υπέρτατη αξία της ελευθερίας, εμείς επιχειρούμε να τους τιμήσουμε με μια εκδήλωση, τη μαθητική παρέλαση, που εξ ορισμού εκμηδενίζει την ατομική ελευθερία δημιουργώντας μια «συμμετρική μάζα». 

Κατά την άποψή μου, οι παρελάσεις σήμερα, στη συνείδηση των μαθητών, δεν ταυτίζονται με καμία εκδήλωση μνήμης προς τους προγόνους μας. Πρόκειται για ένα «πανηγυράκι» που σπάει τη ρουτίνα του σχολείου και προσφέρει, στους μαθητές που συμμετέχουν, δικαιολογημένες απουσίες από τα μαθήματα. Αυτό που σίγουρα καταφέρνουν οι παρελάσεις είναι, στην καλύτερη περίπτωση, να αναδείξουν την ομορφιά και την κορμοστασιά των νέων στους φίλους και τους συγγενείς που καμαρώνουν στην άκρη του δρόμου. Στη χειρότερη περίπτωση, όμως, καλλιεργούν και διαιωνίζουν διακρίσεις και στερεότυπα που αγγίζουν τα όρια του ρατσισμού (επιλογή των μαθητών που θα παρελάσουν ανάλογα με το ανάστημα, το βαθμό ή την εθνικότητα). 

Σίγουρα υπάρχουν πολλοί άλλοι τρόποι για να τιμήσουμε τη μνήμη των αγωνιστών και των αγώνων τους, όπως η συμμετοχή σε εκδηλώσεις, η παρακολούθηση ενός ντοκιμαντέρ στο σχολείο, η συμμετοχή σε μια συναυλία ή σ’ ένα θεατρικό, βραβεύσεις κ.λ.π. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά, αντί να συμμετέχουν σε ένα ανούσιο «πανηγύρι», θα ενημερωθούν και θα γνωρίσουν, με τρόπο βιωματικό, τι ακριβώς έγινε στο παρελθόν, καθώς και τα διδάγματά του. 

Δεν χωράει αμφιβολία ότι οι μαθητικές παρελάσεις αποτελούν μια μακροχρόνια παράδοση που, όμως, είναι σε αντίθεση με τις σύγχρονες αντιλήψεις και ευαισθησίες του λαού μας και γι’ αυτό μπορεί και πρέπει να εγκαταλειφθεί. 


Υ.Γ. Μπορεί να μην εισακούστηκα από την Κυβέρνηση, όμως ο Καιρός ήταν μαζί μου. Η μαθητική παρέλαση δεν πραγματοποιήθηκε φέτος στη Νέα Σμύρνη λόγω βροχής. 


Κώστας Μερκούρης 

Μαθητής Γυμνασίου, 25/3/2015